پا درد می‌تواند به علت مشکل در پا به وجود آمده یا از بخش دیگری از بدن به پا منتشر شود مثلا منشاء درد ستون فقرات یا باسن باشد. اغلب موارد درد پا ناشی از فرسودگی و سائیدگی، استفاده بیش از حد یا آسیب‌دیدگی مفاصل، استخوان‌ها یا عضلات پا است. شرایط و عللی که باعث درد پای شایع می‌شوند عبارتند از: شکستگی‌ها، ترک خوردگی‌ها یا رگ به رگ شدگی‌های عضلات، ربات‌ها یا زردپی‌های پا همراه با سندرم یا نشانگان درد ناحیه‌ای پیچیده یا کمپلکس، سیاتیک و درد اندام فانتوم (درد در اندامی که وجود ندارد)

علل پا درد

شکستگی‌ها

وقتی استخوان در پا دچار ترک‌خوردگی یا شکستگی به علت سقوط، تصادفات خودروئی یا صدمات دیگر می‌شود درد ایجاد شده ممکن است شدید باشد. درد پای ناشی از شکستگی استخوان ممکن است راه رفتن را دشوار کرده و با تورم، کبودی و درد ناشی از لمس همراه شود.

رگ به رگ شدن

رگ به رگ شدن عضلات در پاها به ویژه در افرادی شایع است که فعالیت‌های ورزشی شامل دویدن و توقف و سپس شروع ناگهانی حرکت دارند. کشیده شدن یا رگ به رگ‌‌ شدن همسترینگ باعث درد ناگهانی و شدید در پشت ران می‌شود.

شرایط و بیماری‌های مربوط به آسیب عصبی

سیاتیک ممکن است باعث درد پا در جایی شود که عصب سیاتیک به دلیل قرار گرفتن تحت فشار یا به دام افتادن ملتهب شود. از آنجا که این عصب به سمت پائین از قسمت تحتانی ستون فقرات کشیده شده و ازطریق باسن‌ها استخوان‌های لگن و پا امتداد پیدا می‌کند، درد مرتبط با این عصب می‌تواند در هر کدام از این قسمت‌ها احساس شود.

گرفتگی عضلات

گرفتگی پای شبانه یا در شب، ممکن است با مشکلات عصبی در ارتباط باشد. این گرفتگی‌های غیراختیاری دردناک عضله در اغلب اوقات هنگامی که فرد دراز کشیده است روی میدهد. اگرچه گرفتگی‌های شبانه پا معمولا به عضلات ساق پا مربوط می‌شوند اما عضلات کف پا و یا ران نیز ممکن است دچار این عارضه شوند.

نشانگان باند IT و ورم زانو

ورم زانو عبارت است از آزردگی یا التهاب زردپی‌ها که باندهای ضخیم متصل کننده عضلات به استخوان‌ها در تمام بدن هستند. این عارضه ممکن است باعث حس کشیدگی و درد در قسمت خارجی لگن‌، پا و زانو شود.

علل دیگر پا درد

لخته‌های خونی و وریدهای متورم (واریسی) می‌توانند باعث درد پا شده و گردش خون را مختل کنند. گردش خون ضعیف می‌تواند باعث درد پا به ویژه در هنگام راه رفتن یا دویدن شود.

فتق دیسک در قسمت تحتانی کمر نیز می‌تواند باعث ایجاد درد شدید در تمام عضلات باسن، ران‌ها و ساق پا شود.

علائم

علائمی که ممکن است همراه با پا درد به علت آسیب دیدگی ملاحظه شوند عبارتند‌از کبودی پا، تورم پا، درد در هنگام لمس و ناتوانی برای راه رفتن روی یک پا. علائمی که می‌تواند با درد پا به علت عفونت و التهاب همراه شوند عبارتند از سرخی پوست، تورم پا، تب، تورم مفصل، درد مفصل، کمردرد و غدد لنفاوی متورم در ناحیه کشاله ران. حس سوزن سوزن شدن در پا ممکن است نشانه‌ای دال بر وجود یک مشکل عصبی پایه‌ای باشد و یا به واسطه گردش خون ضعیف،‌پا صرفا خواب رفته باشد.

تشخیص

عبارت‌های توصیفی که به تشخیص دقیق کمک می‌کنند به شرح زیر می‌باشند:

موقعیت یا مسیر درد وقتی به سمت پائین پا گسترش پیدا می‌کند.

موقعیت بدن هنگامی که درد روی می‌دهد.

حس (یعنی حس خارش،‌سوزن سوزن شدن، درد تیرکشنده، درد تیز یا درد سوزناک)

تکرر (یعنی وقوع درد در برخی اوقات،‌ افزایش دفعات، ثابت شدن)

توصیف آنچه باعث تشدید یا بهتر شدن درد می‌شود.

این اطلاعات به عنوان بخشی از شرح حال جامع بیمار در کنار معاینه جسمانی و تست‌های تشخیصی (مثل SN MRI، میلوگرافی CT اسکن و غیره) به متخصص ستون فقرات اجازه می‌دهد به شکلی دقیق‌تر علل احتمالی درد پا را شناسایی کرده و گزینه‌های درمانی بالقوه را مطرح کند.

درمان اولیه پا درد

استراحت دادن پای آسیب دیده طوری که امکان التیام آن وجود داشته باشد، ممکن است لازم باشد از یک ابزار ثابت کننده،‌آتل یا پروتز برای محدود کردن حرکت پا استفاده کنید همچنین ممکن است گاهی لازم باشد از وارد کردن فشار روی پا برای حداقل 48 ساعت اجتناب کنید و براساس صلاح‌دید پزشک،‌فعالیت‌های معمول خود را دنبال نمائید.

برای 20 دقیقه هر 4 ساعت تا 24 ساعت روی محل آسیب، یخ بگذارید و یا طبق دستورالعمل دیگری که ارائه شده عمل کنید. از آیس‌پک یا بسته‌های یخی استفاده کنید و یا یخ خرد شده را در یک کیسه پلاستیکی بریزید آن را با یک حوله بپوشانید تا از پوست محافظت شود. یخ به جلوگیری از آسیب بافتی کمک کرده و باعث کاهش تورم و درد می‌شود.

پای آسیب‌دیده خود را بلند کرده و بالاتر از سطح قلب، تا آنجا که می‌توانید، نگه دارید. به این ترتیب، به کاهش درد پا و تورم کمک می‌شود. در صورت امکان، پای خود را روی بالشت یا پتو قرار دهید تا قسمت بلند شده در وضعیت راحتی قرار بگیرد.

وزن خود را در محدوده سالم نگه دارید. اضافه وزن می‌تواند باعث وارد شدن فشار یا درد در ناحیه لگن، زانو و مفاصل قوزک پا شود. از پزشک مراقب خود بخواهید وزن ایده‌آل‌تان را مشخص کند و از وی کمک بگیرید تا برنامه‌ای برای کاهش وزن در صورت داشتن اضافه وزن تدوین نماید.

داروها

ضد التهاب‌های غیراستروئیدی مثل ایبوپروفن به کاهش تورم و پا درد کمک می‌کنند. این دارو ممکن است با نسخه پزشک تجویز شود اما امکان تهیه آن بدون نسخه نیز وجود دارد. ضد التهاب‌های غیراستروئیدی که NSAID نامیده می‌شوند ممکن است باعث خونریزی معده یا مشکلات کلیه در برخی بیماران شوند.

ماساژ

با افزایش دادن گردش خون از طریق ماساژ، اسیدها از عضلات رگ‌ به‌رگ شده یا کشیده شده‌ی پا با سرعت بالاتری نسبت به شرایط معمول زدوده می‌شوند و امکان بازیابی سریع‌تر و داشتن عملکرد بهتر فراهم می‌گردد. حتی اگر فعالیت شدید ندارید انجام ماساژ 2 یا 3 جلسه در ماه مطلوب است. اگر منظما ورزش می‌کنید ماساژ می‌تواند به عنوان بخشی ضروری از فرایند حفظ انعطاف‌پذیری، عضلات‌تان را سالم نگه دارد. نشاط و شادابی‌ای که روز بعد از ماساژ احساس می‌کنید برایتان در مقایسه با سفتی و گرفتگی عضلات خسته، حیرت‌انگیز خواهد بود. ماساژ یک ابزار ارزشمند برای کاهش گرفتگی عضلات دردناک و غلبه بر آسیب دیدگی‌های بافت نرم مانند التهاب زردپی‌ها می‌باشد چرا که به کاهش تورم در عضله‌ای که به شدت تحت فشار بوده کمک می‌کنند و برای این منظور استقامت الیاف عضلانی و فیبرهای عضلانی‌ای که دچار گره‌خوردگی شده‌اند را افزایش می‌دهد.

طب سوزنی

طب سوزنی ممکن است به کاهش درد پا در برخی موقعیت‌ها کمک کند. اگر گرفتگی عضله یا التهاب را در کنار درد پا احساس می‌کنید طب سوزنی ممکن است درمانی موثر باشد. تلاش کنید با متخصص طب سوزنی گفتگو کنید تا مشخص شود آیا طب سوزنی برایتان موثر است یا خیر.

درمان دستی

افرادی که در زمینه استفاده از درمان دستی تخصص دارند از اصلاحات و تغییرات ملایم و موثر ستون فقرات استفاده می‌کنند تا ستون فقرات شما را در موقعیت فضائی یا هم‌سوئی مناسب قرار دهند تا فشار از روی اعصاب برداشته شده و به دستگاه عصبی اجازه‌ی فعالیت معمول را داده و درد پا را کاهش دهد.

لیزردرمانی

لیزردرمانی با لیزر سرد باعث کاهش پا درد می‌شود چون سیگنال‌ها یا پیام‌های درد ارسالی به سمت مغز را مسدود می‌نماید. لیزرهای سطح پائین در کاهش التهاب بسیار موثر هستند و باعث کاهش درد ناشی از فعالیت عصبی می‌شوند. لیزردرمانی با لیزر سرد همچنین باعث افزایش اندورفین‌ها و انکفالین‌ها می‌شود که این عوامل پیام‌های درد را مسدود نموده و باعث کاهش حس درد می‌شوند. لیزردرمانی در مجموع پیام‌های عصبی دردناک را کاهش داده و حس شما از درد پا را کمتر می‌کند.

TENS

تحریک عصبی با روش‌های الکتریکی از طریق پوست، دستگاهی است که در آن از الکترودهای قرار گرفته روی پوست استفاده می‌شود تا پالس‌های الکتریکی را به رشته‌های عصبی در زیر سطح پوست برساند. از این ابزار برای کاهش درد پا استفاده می‌شود و روش کار آن، مسدود نمودن پیام‌های دردی است که از طریق نخاع و دستگاه اعصاب محیطی به مغز می‌روند. این ابزار همچنین باعث تحریک برای تولید اندورفین‌ها می‌شود که از مکانیزم‌های کاهش درد خود بدن هستند.

شاک‌ویوتراپی

شاک‌ویوتراپی یا ESWT از انرژی آکوستیکی استفاده می‌کند که به سمت نواحی درمانی هدف مانند پا هدایت می‌شوند. موج‌های شاک‌ویوتراپی باعث به راه افتادن و آغاز فعالیت‌های مکانیزم ترمیم بدن شده و با فعال‌سازی فرایند التیام باعث بهبود درازمدت انواع مختلف بیماری‌ها مانند درد پا می‌شود.

در ESWT امواج صوتی با شدت بالا با بافت‌های پا وارد تعامل شده و باعث به وجود آمدن عروق خونی جدید، معکوس شدن فرایند التهاب مزمن،‌تحریک تولید کولاژن و انحلال توده‌های کلسیم می‌شوند.

ورزش

استفاده از دیوار

این ورزش باعث بهبود گردش خون در پاها شده و برای تمام علل متفاوت درد پا مفید است. به واسطه موقعیت پاها روی دیوار در این ورزش، هر گونه انسداد برطرف شده و درد پا کاهش قابل توجهی پیدا می‌کند.

برای انجام این ورزش روی زمین دراز بکشید و چیزی را به عنوان تکیه‌گاه زیر شانه‌های خود قرار دهید سپس پاهای خود را محکم روی دیوار فشار دهید.

عضلات باسن شما باید کاملا روی زمین قرار بگیرد.

پاهای خود را به سمت بالا و پائین برای یک دقیقه حرکت دهید برای یک دقیقه استراحت کنید و سپس تکرار کنید.

این کار را پنج بار تکرار کرده و هر روز تعداد دفعات را بیشتر کنید.

بلند کردن پا

این ورزش ساده برای کاهش تمام دردهای عضلانی موثر است. با این‌کار تمام بدن در وضعیت آرامش قرار می‌گیرد بنابراین بهتر می‌توانید با دردی که ناگهان ظاهر شده مقابله کنید.

در وضعیت آرامش قرار گرفته و روی میزی که با پد پوشانده شده دراز بکشید.

در حالی که پای راست خود را بلند می‌کنید تمام بدنتان را با دست راست در تعادل قرار دهید.

به آهستگی پا را به شکلی کنترل‌شده بلند کنید و به همان آرامی آن را پائین بیاورید.

این حرکت را 10 بار تکرار کنید یک دقیقه استراحت کنید و سپس آن را در سمت مقابل تکرار کنید.

حرکت پروانه‌ای

برای کاهش درد پا لازم است که گروه عضلات را در تمام جهات بکشید. در مجموع، انقباضات عضلانی باعث تشدید درد صرف‌نظر از عامل آن می‌شوند.

روی یک تخت پدگذاری شده قرار بگیرید. روی سمت راست‌تان خم شوید و زانویتان را خم شده نگه دارید.

از بازوی خود به عنوان تکیه‌گاه سر استفاده کنید. (هر کدام که راحت‌تر هستید)

در حالی که پای راست خود را بالا آورده و پائین می‌آورید عضلات شکم‌تان را منقبض کنید.

در هر سمت این حرکت را بیست بار تکرار کنید سپس همان حرکت را در سمت مقابل انجام دهید.

کشیدن عضلات جمع‌کننده لگن

این ورزش، ورزشی کامل است که باعث آرام شدن و کشیده شدن گروه‌های عضلات می‌شود. با این حرکت می‌توانید درد پا را کاهش دهید و خستگی عضلات‌تان را بگیرید.

روی دست‌ها و زانوهایتان تکیه کنید پاشنه پای راست‌تان را به سمت جلوی بدنتان بکشید و به مقابل سمت چپ لگن بیاورید.

10 تا 20 حرکت را با استراحت بین حرکات انجام دهید. فراموش نکنید که هدف از این ورزش، کشیدن تمام عضلات است.

استراحت کرده و این ورزش را در سمت مقابل تکرار کنید.

فراموش نکنید اگر این ورزش‌ها را یک بار در ماه انجام دهید هیچ سودی برایتان ندارد.